Μπορεί να νομίζουμε ότι μόνο τα παιδιά τρέμουν στην ιδέα του οδοντίατρου, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν πάρα πολλοί ενήλικες, είτε το παραδέχονται είτε όχι, που η ιδέα του να κάτσουν στην αναπαυτική καρέκλα του οδοντιατρείου και να ανοίξουν το στόμα τους για επιθεώρηση, είναι τόσο τρομακτική, που μπορεί να τους κάνει να αμελούν να πάνε στον οδοντίατρο ακόμα και όταν πραγματικά το έχουν ανάγκη.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτός ο φόβος όμως, που φαίνεται να είναι τόσο βαθιά ριζωμένος που ούτε με… απονεύρωση δεν βγαίνει; Πρώτα από όλα, πριν αρχίζουμε να βλέπουμε τους τρόπους να αντιμετωπιστεί αυτός ο φόβος, πρέπει να δούμε τι είναι ακριβώς αυτός ο φόβος.
Η αλήθεια είναι ότι αν ρωτήσεις κάποιον άνθρωπο που φοβάται να πάει στον οδοντίατρο τι φοβάται ακριβώς, τις περισσότερες φορές δεν θα ξέρει τι να σου πει. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι είναι η αίσθηση του να είναι τόσο κοντά κάποιος στο στόμα τους, κάποιοι άλλοι μπορούν να σου πουν ότι είναι η μυρωδιά του ιατρείου, και κάποιοι άλλοι να αναφέρουν τους ιδιαίτερους ήχους από τον τροχό που χρησιμοποιεί ο οδοντίατρος. Η αλήθεια είναι όμως ότι οι λόγοι πάνε πιο βαθιά και μπορούν να μπουν σε κατηγορίες. Για παράδειγμα:
Μια τραυματική εμπειρία στο παρελθόν με οδοντίατρο
Ο φόβος για τον οδοντίατρο, πολύ συχνά ξεκινάει από την παιδική μας ηλικία. Μπορεί να είχαμε πάει κάποτε στον οδοντίατρο και να μας είχε πονέσει πολύ, και επειδή δεν είχαμε την λογική να καταλάβουμε ότι αυτό μπορεί να συμβεί, να συνδυάσαμε τον οδοντίατρο με κάποιον ‘μπαμπούλα’ που θέλει να μας κάνει κακό. Εάν δεν έχουμε ξαναπάει ποτέ σε οδοντίατρο, τότε ο φόβος μας μπορεί να έρχεται και από τις ιστορίες που ακούμε τους φίλους μας να λένε, ή ακόμα και από σόου στην τηλεόραση.
Φόβος για τις βελόνες
Ο φόβος για τις βελόνες είναι κάτι που έχουν πολλοί άνθρωποι (άλλωστε σε ποιον αρέσει να τον τρυπάνε;), αλλά κάποιοι άνθρωποι το έχουν σε τόσο μεγάλο βαθμό, που μπορεί να τους παραλύσει. Πέρα από το φόβο για τις βελόνες όμως, μπορεί η ανησυχία του ασθενούς να είναι ότι η αναισθησία δεν θα πιάσει και θα πονάει καθ’ όλη την διάρκεια της επέμβασης, ή ότι θα πιάσει σε τέτοιο βαθμό που θα χάσει εντελώς την αίσθηση του προσώπου του.
Ντροπή
Η ντροπή είναι ένας πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας που κάνει τους ανθρώπους να αναβάλουν την επίσκεψη στον οδοντίατρο. Στην ουσία είναι ένας φαύλος κύκλος: Το άτομο ντρέπεται για την κατάσταση των δοντιών του που τα έχει παραμελήσει και νιώθει ότι ο οδοντίατρος θα τον κρίνει. Έτσι δεν πηγαίνει στον οδοντίατρο, με αποτέλεσμα η κατάσταση των δοντιών του να χειροτερεύει.
Απώλεια ελέγχου
Η αλήθεια είναι πως όταν είμαστε ξαπλωμένοι στην καρέκλα του οδοντίατρου, με τον ίδιο πολύ κοντά στο στόμα μας, και με εργαλεία και δυνατό φως πάνω από το κεφάλι μας, δεν αισθανόμαστε πως έχουμε τον έλεγχο. Για τα άτομα που αυτό είναι πρόβλημα στην ζωή τους, η επίσκεψη στον οδοντίατρο μπορεί να μοιάζει με σενάριο τρόμου, αφού θα πρέπει να εμπιστευτούν ότι όχι μόνο ο γιατρός ξέρει τι κάνει, αλλά ότι θα μείνουν καθηλωμένοι στο ίδιο σημείο για αρκετή ώρα.
Οι φόβοι αυτοί είναι συνηθισμένο να εκφράζονται με τους εξής τρόπους:
- Πρόβλημα με τον ύπνο το προηγούμενο βράδυ πριν την επίσκεψη στον οδοντίατρο.
- Αίσθημα άγχους που μεγαλώνει όσο το άτομο είναι στον χώρο υποδοχής του οδοντιατρείου.
- Έντονο κλάμα ή ακόμα και αίσθηση εμετού ή πόνου στο σώμα, πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη, ή ακόμα και στην ιδέα της επίσκεψης σε οδοντιατρείο.
- Το άτομο φτάνει μέχρι το οδοντιατρείο, αλλά δεν είναι ικανό να περάσει την πόρτα και να μπει μέσα.
Μέχρι τώρα, είδαμε τα πιο συνηθισμένα αίτια για τον φόβο και τις πιο συχνές εκδηλώσεις του. Πάμε τώρα στα καλά νέα; Υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί!
- Μίλησε στον οδοντίατρο σου για το άγχος σου. Είναι εκπαιδευμένος και έτοιμος να σε ακούσει και να καταλάβει τους προβληματισμούς σου.
- Ζήτησε στον οδοντίατρο σου να σου εξηγήσει τι θα κάνει καθ’ όλη την διάρκεια της οποιασδήποτε επέμβασης που θα έχεις, ώστε να μπορέσεις να προετοιμαστείς ψυχολογικά για το τι θα συμβεί. Θυμήσου πως ο φόβος για το άγνωστο, είναι ο πιο έντονος φόβος από όλους, και με το να ξέρεις τι γίνεται, τον αφοπλίζεις.
- Κανόνισε με τον οδοντογιατρό ένα σήμα (μπορεί να είναι το να σηκώσεις απλά το χέρι σου), που θα τον ειδοποιεί να σταματήσει αυτό που κάνει αμέσως, ώστε να μπορέσεις να ηρεμήσεις, να πιείς λίγο νερό, ή απλά να κάνεις κάποια ερώτηση.
- Πες στον οδοντίατρο σου ότι θα φορέσεις ακουστικά όσο διαρκεί η επέμβαση, ώστε να μην σε ενοχλούν οι ήχοι από τον τροχό. Εάν εκείνος χρειάζεται κάτι από εσένα, κανονίστε και πάλι να βρείτε ένα σήμα μαζί, ώστε να μπορεί να σε ειδοποιήσει.
Με αυτούς τους απλούς τρόπους, μπορείς να διασφαλίσεις πως οι επισκέψεις σου στον οδοντίατρο από εδώ και πέρα δεν θα μοιάζουν σαν ταινία τρόμου, και πως θα μπορείς πραγματικά να χαλαρώσεις και να μάθεις να πηγαίνεις όσο συχνά χρειάζεται!